تبیین عوامل مؤثر بر کاهش علائم افسردگی از منظر دین اسلام: یک تحلیل محتوای کیفی
|
جمیله محمدی، کاظم رسول زاده طباطبایی، مسعود جانبزرگی*، عباس پسندیده، محمود ثالثی |
گروه روانشناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران ، psychjan@gmail.com |
|
چکیده: (5178 مشاهده) |
زمینه و هدف: افسردگی اختلال بسیار شایع و عودکننده بوده که با میزان بالای مرگ و میر همراه است. امروزه شاهد رشد روزافزون مداخلات معنویمذهبی در زمینه بسیاری از اختلالات روانی از جمله افسردگی هستیم. با توجه به ظرفیت بالای دین اسلام برای هماهنگ سازی و معنا بخشی به چهارچوب شخصیت انسان، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر کاهش علایم افسردگی از منظر دین اسلام انجام شد.
روشها: مطالعه حاضر یک تحلیل محتوای کیفیِ قراردادی است. محتوای مورد پژوهش از طریق جستجوی الکترونیکی در پایگاههای منتخب و کارگروه سه نفره متخصصان امر انتخاب شدند. مرور متون، انتخاب واحدهای معنایی، استخراج کدهای فشرده، زیرطبقات، طبقات و در نهایت رسیدن به درون مایههای اصلی و نامگذاری آنها از گامهای متداول در این روش است.. جهت بررسی ریگور مطالعه از روشهای اعتبار، انتقالپذیری، قابلیتاعتماد، تاییدپذیری و همچنین تجارب پانل 10 نفره متخصصان استفاده شد. اصلاح درونمایه های اصلی تا حصول توافق بین اعضای پانل ادامه یافت.
یافتهها: فرآیند کدگذاری نشان داد که عوامل مؤثر بر کاهش علائم افسردگی را میتوان در هشت درونمایه اصلی ارائه کرد که عبارتنداز: (1) بازخورد توحیدی؛ (2) کسب استقلال اعتباری و ارزشمندی؛ (3) استحکام بخشی به تکیهگاه؛ (4) تنظیم هیجان؛ (5) تنظیم رغبت؛ (6) معنابخشی ناخوشایندها و خوشایندها؛ (7) تنظیم عمل و (8) تنظیم هدفمندی. توافق بین اعضای پانل برای هشت درونمایه ذکر شده نشان داد که میانگین نسبت و شاخص روایی محتوا برابر با 92/0 و 96/0 بوده و تمامی درونمایهها حداقل مقدار قابل قبول را دارا هستند.
نتیجهگیری: 8 درونمایه حاصل از تحقیق حاضر میتواند از یک طرف در سطوح مختلف پیشگیری مورد توجه برنامهریزان فعالیتهای فرهنگی، مذهبی و بهداشتی قرار گرفته و از طرف دیگر توسط سایر محققان در جهت طراحی بسته درمانیِ معنوی مذهبی مورد استفاده قرار گیرند. |
|
واژههای کلیدی: افسردگی، اسلام، تحلیل محتوای کیفی |
|
متن کامل [PDF 737 kb]
(2909 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي اصیل |
موضوع مقاله:
طب نظامی دریافت: 1396/10/25 | پذیرش: 1396/12/14 | انتشار: 1397/2/20
|
|
|
|
|
ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|