مقدمه. در یک مطالعه در استان ایلام روی مصدومین مین، مرگ و میر %4/36 در 1082 مصدوم گزارش شد. به‌دنبال این مطالعه و با هدف کاهش درصد مرگ و میر یک سیستم پیش بیمارستانی جهت رسیدگی به مصدومین استان طراحی شد.

مواد و روش‌کار. در مطالعه مداخله‌ای که در سطح اورژانس شهر مهران از توابع استان ایلام و شبکه‌های بهداشت روستایی حومه آن انجام شد، 109 نفر از پزشکان، پرستاران و پرسنل اورژانس و هلال احمر شهر ایلام، شهرستان مهران و حومه آموزش‌های مقدماتی و پیشرفته نجات حیات ATLS (Advance trauma life support) و (Basic trauma life support) BTLS را به‌روش آموزش بر روی حیوان فراگرفتند و جهت امدادرسانی با کیف‌های احیاء مجهز شدند؛ در سطح روستایی نیز 4725 نفر آموزش‌های مقدماتی نجات حیات را در چند سطح مختلف آموزش دیدند و به‌عنوان امداد رسان به سیستم امداد و نجات کمک کردند. بین سالهای 2002 تا 2005 اطلاعات پزشکی تعداد 288 مجروح مین ثبت شد و به این ترتیب فاکتورهای بهبودی (نتیجه درمان بر شدت آسیب و مرگ و میر) در بیمارستان مرکزی شهر ایلام جمع‌آوری گردید. از نمره شدت آسیب [Injury Severity Score (ISS)] ، برای نشان‌دادن این شاخص استفاده شد و شرایط فیزیولوژیک مجروح با سیستم نمره‌دهی (PSS)Physiologic Severity Score قبل از بیمارستان و پس از رسیدن به بیمارستان مرکزی شهر ایلام بررسی و مقایسه گردید.

نتایج. سیستم امداد فوق الذکر، علاوه بر کمک رسانی به انواع بیماران ترومایی، به 288 مجروح مین نیز امداد رسانی کرد . م یانگین نمره شدت آسیب ( ISS ) در این مطالعه 73/20 بود. %34 مجروح در گروه ترومای شدید قرار گرفتند و ISS بیشتر از 15 داشتند. مرگ و میر کلی در این مطالعه سه ساله %27 بود. میانگین PSS قبل از بیمارستان 40/6 و پس از رسیدن به بیمارستان شهر 43/7 شده بود و این اختلاف، معنی‌دار است

  (9107/0- 189/1-)، ( (CI of difference=95% .

بحث. برقراری سیستم کم هزینه با تکنولوژی پیشرفته آموزشی، در زمان قبل از ورود به بیمارستان می‌تواند با افزایش مراقبت‌های قبل از بیمارستان باعث کاهش مرگ و میر مصدومین شود.